Greek Albanian Bulgarian Czech Dutch English Estonian Finnish French German Icelandic Irish Italian Norwegian Portuguese Russian Slovenian Spanish Swedish Turkish
Εφημερίδα ΗΩΣ
Είσοδος μελών



  

Επισκέπτες
Έχουμε 91 επισκέπτες συνδεδεμένους

Ο Μακεδονικός Αγώνας στην Προσοτσάνη (Άγγ. Ανεστόπουλου)

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Άγγελου Κ. Ανεστόπουλου «Ο Μακεδονικός Αγών 1903-1908» τόμος Β’ Θεσ/νίκη 1969.

«Η Προσοτσάνη είναι μια μαγευτική πόλη με αρχοντική εμφάνιση, με ωραία ρυμοτομία και περικαλλή οικοδομήματα. Είναι κτισμένη στους πρόποδες ολόκληρης οροσειράς. Η πέριξ καταπράσινη ύπαιθρός της έχει ονειρώδη μαγευτικά τοπία με αγριολούλουδα που λούζονται από τις χρυσές αχτίδες του ηλίου. Έχει πράσινο κάμπο και άφθονα νερά. Βρίσκει κανείς εκεί την ιδεώδη γαλήνη που ξεκουράζει και λυτρώνει τον άνθρωπο περνώντας τις ώρες άνευ νεφελών. Με σύνθεση ζωγραφικού πίνακα ασύγκριτης φυσικής τέχνης μοιάζει όλο το πέριξ μαγευτικό τοπίο της ιστορικής πόλης Προσοτσάνης Δράμας. Η Προσοτσάνη έχει 6.300 κατοίκους, απέχει δε 15 χλμ από τη Δράμα.

Η Προσοτσάνη είναι παλιά Ελληνική Βυζαντινή πόλη. Επί Τουρκοκρατίας ήταν μια από των πλέον ανθουσών πόλεων της Ανατολικής Μακεδονίας. Σε όλους τους Εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες ήταν παρόντα τα τέκνα της, αγωνισθέντα εναντίον των Τούρκων τυράννων και  εναντίων των επεκτατικών βλέψεων των Βουλγάρων και πολλά είναι τα τέκνα της Προσοτσάνης που έπεσαν υπέρ πίστεως και πατρίδος.

Κατά τον Μακεδονικό αγώνα 1903-1908 οι κάτοικοι Προσοτσάνης προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες στον αγώνα και τα Ελληνικά αντάρτικα Σώματα. Κατόπιν οδηγιών του αειμνήστου Χρυσοστόμου Μητροπολίτη Δράμας, αφίχθησαν στην Προσοτσάνη οι αρχηγοί αναρτών Σωμάτων καπετάν Τσιάρας (Κωνσταντίνος Νταής) και καπετάν Δούκας και εμύησαν τους κατοίκους στον αγώνα και εν συνεχεία τους όρκισαν στην Εκκλησία υπό του ιερέως Παπαδημητρίου. Ο όρκος των μυημένων Μακεδονομάχων ήταν ο εξής: «Ορκίζομαι επί του ιερού Ευαγγελίου να φυλάττω παν ότι αφορά την οργάνωσιν του Ελληνικού Κομιτάτου, να υπερασπίζω αυτήν μέχρι θανάτου, να μη προβαίνω εις ουδεμίαν ενέργειαν άνευ της εγκρίσεώς της και με κίνδυνο της ζωής μου να εκτελώ τας διαταγάς της. Εγγύησις του όρκου μου ας είναι η ζωή και η τιμή μου, μάρτυς μου ο Παντοδύναμος Θεός».

altΕπίσης, ο καπετάν Τσιάρας και Δούκας μερίμνησαν και για την οργάνωση Επιτροπής Αμύνης και ομάδας κρούσεως (εκδικητών). Πρόεδρος της Επιτροπής Αμύνης ορίστηκε ο Παππούλης Γεώργιος, Γραμματέας ο Αδάμ Μακρής και Ταμίας ο Παπαδημήτρης Βογιατζής. Τον τελευταίο, διόρισε ο Μητροπολίτης Δράμας Χρυσόστομος, διδάσκαλο στον Βώλακα ενώ αργότερα τον χειροτόνησε Αρχιμανδρίτη, χρησιμοποιήθηκε δε ως πράκτορας και γραμματέας της Επιτροπής Αμύνης. Στην ομάδα εκτελεστών είχαν αναλάβει οι: 1) Χρήστος Βογιατζής Νάκος, 2) Ιωάννης Μίντσης, 3) Ευστάθιος Τέγος, 4) Στέργιος Καραΐσκου, 5) Στέργιος Σακάρης, 6) Κωνσταντίνος Παράσχου, 7) Κωνσταντίνος Παπάζογλου, 8) Κωνσταντίνος Κίτσος, 9) Αβραάμ Τσάλας, 10) Νικόλαος Αστεριάδης. Παραλλήλως με τις ανωτέρω οργανώσεις υπήρχε και η Δημογεροντία από επιφανής προκρίτους της πόλης προς καλύτερη εξυπηρέτηση του αγώνα. Ιδρύθηκε και ο Μουσικοθεατρικός Σύλλογος Προσοτσάνης με οργανωτή και διευθυντή του καλλιτεχνικού τμήματος τον Θωμά Ανθίτσα. Ο φανερός σκοπός του Συλλόγου ήταν η ψυχαγωγία των κατοίκων και κρυφός η καλύτερη εξυπηρέτηση του αγώνα. Τα μέλη του εργάζονταν ως σύνδεσμοι, πράκτορες, οδηγοί και κατά τις εμφανίσεις τους ο Σύλλογος κεκαλυμμένος παρουσίαζε Εθνικού περιεχομένου χοροεσπερίδες και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Τα χρήματα που εισέπραττε ενίσχυαν τον αγώνα και τις άπορες οικογένειες των αγωνιστών καθώς και τη λειτουργία των ελληνικών σχολείων.

altΙδιαιτέρως εξαιρετική δράση στον αγώνα παρουσίασε ο Μακεδονομάχος Χρήστος Βογιατζής, καπετάν Νάκος όπως τον ξέρουν οι κάτοικοι. Ο Χρήστος Βογιατζής γεννήθηκε το 1874 στην Προσοτσάνη. Άνδρας πανύψηλος 1,85 μ. ύψος, αδύνατος με κατάλευκη κόμη, με επιβλητική εμφάνιση, με ύφος αυστηρό, παρουσιαστικό Μακεδόνα τίμιο και γενναίο πολεμιστή. Την 20 Σεπτεμβρίου 1967 τον επισκέφθηκα στην οικία του. Αυτή βρίσκεται έξω και στην άκρη της πόλης, μια οικία πεπαλαιωμένη, μισοετοιμόρροπη, με μια κλίνη παλιάς εποχής, πτωχός, πάμπτωχος και εγκαταλελειμμένος από το Κράτος και από όλους. Η ζωή του είναι η ίδια, όπως όταν ήταν πολεμιστής από απόψεως ανέσεων. Τον βρήκα καθισμένο επί της πτωχικής του κλίνης και του φίλησα το χέρι από σεβασμό και θαυμασμό διότι αντίκρισα ένα γίγαντα και υπερήφανο πολεμιστή. Είχα εκ των προτέρων συστάσεις περί τη δράση του στον Μακεδονικό αγώνα.

Όταν του αποκάλυψα τον σκοπό της επισκέψεώς μου, το άλλοτε άγριο θηρίο του Μακεδονικών βουνών, το φόβητρο των Βουλγάρων κομιτατζήδων, δάκρυσε από συγκίνηση αναπολώντας τις ημέρες εκείνες των Εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, που νύχτα και μέρα αγωνίζονταν για τη διάσωση του Ελληνισμού από τα Σλαβικά κύματα που έρχονταν συνεχώς από τον βορρά. Ο Μακεδονομάχος Βογιατζής δεν ήταν ένας απλός αντάρτης, ήταν το πρωτοπαλίκαρο της Προσοτσάνης. Οι Βούλγαροι κομιτατζήδες και οι εξωμότες όταν τον έβλεπαν από ένα χιλιόμετρο μακριά γύριζαν πίσω αποφεύγοντας να τον συναντήσουν διότι ήξεραν ότι έχουν να κάνουν με τον Βουλγαροφάγο καπετάν Νάκο. Η υπηρεσία που προσέφερε στον αγώνα ήταν πολύπλευρος. Πολεμιστής στο Σώμα, οδηγός, εκτελεστής, σύνδεσμος και ότι του επιφόρτιζε το Ελληνικό Προξενείο. Τον ρώτησα αν έχει κανένα παράπονο και μου απάντησε: «και να έχω παράπονο δεν φταίει η πατρίδα μου, φταίει ο πρόεδρος που είχαμε στη Δράμα, που δεν ενδιαφέρθηκε να πάρω κλήρο και ότι έδωσε στους άλλους η πατρίδα. Εγώ όταν πολεμούσα νύχτα και ημέρα τους κομιτατζήδες, δεν πολέμαγα για να αμειφθώ εν καιρώ. Πολέμαγα για την ελευθερία της πατρίδος μας της Μακεδονίας από την Τουρκική τυραννία και τη Βουλγαρική επιδρομή. Είμαι ευτυχισμένος διότι έζησα να δω την πατρίδα ελεύθερη και δοξασμένη». Έφυγα, αποχαιρετώντας τον σεβάσμιο πολεμιστή του Μακεδονικού αγώνα διαλογιζόμενος, γιατί το Κράτος να μη δώσει μια μικρή σύνταξη στους πολεμιστές του Μακεδονικού αγώνα που θυσίασαν τα πάντα για τη διάσωση του Ελληνισμού της Μακεδονίας; Η πατρίδα μας ουδέποτε πρέπει να ξεχνά τα τέκνα της που θυσιάστηκαν για το μεγαλείο της και την τιμή της.

Τον Φεβρουάριο του 1909 οι πρόκριτοι μαζί με τον Βογιατζή Χρήστο πήγαν στον Μυλοπόταμο, στην οικία του Γεωργίου για κατήχηση και Εθνική διαφώτιση. Κατά την ώρα της διαμονής εκεί, ήρθε Τούρκος ασφαλώς κατόπιν προδοσίας. Ο Νάκος εξήγαγε το περίστροφο και τον φόνευσε. Συνελήφθη από τις Τουρκικές Αρχές, παραπέμφθηκε σε Δικαστήριο όπου καταδικάστηκε σε 3 έτη φυλάκιση εγκλεισθείς στις φυλακές Δράμας και από εκεί στο Γεδή – Κουλέ Θεσσαλονίκης. Στις 2 Φεβρουαρίου 1912 αποφυλακίστηκε. Το 1913 ο Χρήστος Βογιατζής συνελήφθη από τους Βουλγάρους μαζί με τον Παπαδημήτρη και τον Νικολάου, καθ’ οδών όμως απέδρασε. Ο Νικολάου απεβίωσε στη Βουλγαρία από τις κακουχίες ο δε Παπαδημήτρης απελευθερώθηκε αργότερα. Το 1917 ο θρυλικός αγωνιστής Βογιατζής (Νάκος) συνελήφθη πάλι στη Δράμα από τους Βουλγάρους και τον έκλεισαν στις φυλακές επί 12 μήνες, τη δε οικία του τη λεηλάτησαν κατ’ επανάληψη.

Ο Μακεδονομάχος Βογιατζής υπηρέτησε στο Σώμα του καπετάν Τσιάρα μαζί με τους οπλίτες Πιπελιόν από Στενήμαχο, Γεώργιο Χαραμή από Πειραιά, Λεωνίδα Μαλαμίδη και Κωνσταντίνο Τσελέγκα από Ροδολίβος Σερρών, Δημήτριο Πέντσα από Παγονέρι Νευροκοπίου, Γεώργιο Μουρατίδη από Βώλακα Δράμας, Δημήτριο Κομήτη από Δοξάτο, Αθανάσιο διδάσκαλο από Χαριτωμένη Δράμας και Πολυχρόνη Παλιάγκα από Χωριστή Δράμας που εφονεύθη από τους κομμουνιστοσυμμορίτες στην περιοχή Σουφλίου το 1944. Επίσης και με τους Ηλία και Δημήτριο από Λάρισα. Οι σύντροφοι του Καπετάν Νάκου όπως τον φώναζαν, για την παλικαριά του τραγούδησαν το παρακάτω δημοτικό άσμα:

«Βογιατζής φώναξε, βρε Τσαβδάρωφ αρκουδιάρη,

στάσου να πολεμήσουμε αν είσαι παλληκάρι.

Πέντε μήνες τώρα σε ζητώ που να σ’ εύρω δεν ηξεύρω,

που πας και χάνεσαι και δεν μπορώ να σ’ εύρω;»

Ο καπετάν Νάκος είχε επικηρυχθεί από το κεντρικό κομιτάτο της Σόφιας αντί 900 τουρκικών χρυσών λυρών για το φόνο του.

altΕξαιρετική υπηρεσία στον υπόδουλο Ελληνισμό προσέφερε και ο πρόκριτος της Προσοτσάνης Λεωνίδας Βουλτσιάδης. Ενίσχυε οικονομικά τον αγώνα, την Εκκλησία, τα Ελληνικά σχολεία και τους πτωχούς της Κοινότητας. Στην οικία του διέμενε επί ένα έτος ως διδάσκαλος ο καπετάν Νταής το 1905 με το ψευδώνυμο Σπηναρίδης.

Η Βουλγαρική προπαγάνδα είχε εγκαταστήσει Ιερέα στην Προσοτσάνη, ο οποίος ήταν πράκτορας της Ρωσικής προπαγάνδας. Εξαγόραζε συνειδήσεις, παρείχε δωρεάν ιεροτελεστίες, γάμους, βαπτίσεις κτλ. Το 1901 οι πρόκριτοι της Προσοτσάνης τους έκαψαν την εκκλησία και αργότερα την εγκατέστησαν εντός οικίας εξωμότη.

Τα όπλα μετέφεραν από Καβάλα και Δράμα οι: Κωνσταντίνος Κίτσος, Ευστάθιος Τέγος και Χρήστος Βογιατζής. Στην Καβάλα τα παραλάμβαναν από την καπναποθήκη Πρωτοπαπά. Τον Μάρτιο του 1908 οι Βούλγαροι κομιτατζήδες τρομοκράτησαν τον προύχοντα Προσοτσάνης Κωνσταντίνο Κατσιγιάννη διότι αρνήθηκε να δώσει χρήματα για το κομιτάτο, δηλώνοντας ότι: «εγώ είμαι Έλλην και δεν υποχρεούμαι να δώσω χρήματα εις τους εχθρούς της Μακεδονίας».

Εξαιρετικές Εθνικές υπηρεσίες στον Μακεδονικό αγώνα προσέφερε και ο αείμνηστος Θωμάς Σεκερτζής, ο οποίος γεννήθηκε στην Προσοτσάνη το 1879 και απεβίωσε το 1963. Μυήθηκε από τους πρώτους στον Μακεδονικό αγώνα από τον Διάκο της Μητροπόλεως Δράμας Θεμιστοκλή (Χατζησταύρου). Το ηρωικό τέκνο της Προσοτσάνης από παιδική ηλικία είχε γαλουχηθεί από τους ευσεβείς και φιλοπάτριδας γονείς του με τα νάματα των Ελληνοχριστιανικών ιδεωδών έφλεγε από ακράτητο πατριωτισμό. Τον διέκρινε γενναιότητα, ευφυΐα, μνήμη και εχεμύθεια, προσόντα απαραίτητα για Εθνικό αγωνιστή. Του ανετέθη από τον Εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης η υπηρεσία του πράκτορα. Συχνά μετέβαινε στην Μητρόπολη και λάμβανε οδηγίες και ανέφερε πληροφορίες για τις κινήσεις των ξένων προπαγάνδων. Η ευρύχωρη οικία του χρησιμοποιούνταν ως εκπαιδευτήριο για την εξάσκηση των νέων στα όπλα και τη σκοποβολή, ως και τον κλεφτοπόλεμο και την κατήχηση για την ελευθερία της Μακεδονίας, και γενικά τους προπαρασκεύαζαν οι οπλαρχηγοί για τους περαιτέρω αγώνες της φυλής μας. Επίσης, η οικία του Μακεδονομάχου Σεκερτζή χρησιμοποιούνταν ως κατάλυμα των διερχομένων οπλαρχηγών ανταρτών και πρακτόρων του Ελληνικού Κομιτάτου.

altΕπίσης, σπουδαίες εθνικές υπηρεσίες στον αγώνα προσέφεραν μεταξύ άλλων και οι: Αστεριάδης, Τριανταφυλλίδης Κωνσταντίνος και Τριανταφυλλίδης Αθανάσιος, αργότερα ιατρός μετά την απελευθέρωση. Οι οικίες τους χρησιμοποιούνταν ως καταλύματα των διερχόμενων οπλαρχηγών, ασθενών και τραυματιών των Σωμάτων. Ο ιατρός πολλές φορές μετέβαινε στα λημέρια των Σωμάτων για τη θεραπεία τραυματιών ανταρτών.

Στα ένοπλα Σώματα του καπετάν Δούκα και καπετάν Τσιάρα εκτός του Χρήστου Βογιατζή (καπετάν Νάκου) υπηρέτησαν και οι: καπετάν Θεόδωρος Βλαχτάς που γεννήθηκε στην Προσοτσάνη το 1878, Στέργιος Κοτζιάς γεννήθηκε το 1881, Ιωάννης Κιοσές γεννήθηκε το 1869, Θωμάς Τενεκετζής γεννήθηκε το 1883, Νικόλαος Χατζηκωνσταντίνος γεννήθηκε το 1877 και Θ. Καραγιάννης γεννήθηκε το 1884. Όλοι αυτοί συμμετείχαν σε πολλές συμπλοκές εναντίον Βουλγάρων κομιτατζήδων και τμημάτων Τουρκικού στρατού, διακρίθηκαν για ανδρεία και αυτοθυσία προς την Πατρίδα και υπερεκτιμούνταν από τον Καπετάν Δούκα διότι πάντοτε έσπευδαν ως εθελοντές στις πλέον επικίνδυνες αποστολές και έδιναν μάχη με δεκαπλάσιες δυνάμεις του εχθρού. Τέτοια μαχητικότητα είχαν αναπτύξει εναντίων των κομιτατζήδων, ούτως ώστε όταν μάθαιναν ότι βρίσκονταν απέναντι στο Σώμα του Καπετάν Δούκα με τα ανωτέρω πρωτοπαλίκαρα, απέφευγαν να δώσουν μάχη. Τέλος, μεταξύ των πολλών δολοφονημένων Ελλήνων από το Βουλγαρικό κομιτάτο σύμφωνα με έκθεση του Προξένου Σερρών Σακτούρη, ήταν και ο Απόστολος Αθανασίου (Αγωγιάτης) ο οποίος φονεύθηκε καθ’ οδών την 13-4-1906».

 
Που βρίσκεται η Προσοτσάνη
greece_brown_glass

alt
Αποκτήστε το βιβλίο "Η Προσοτσάνη και η ιστορία της"
Τηλ. παραγγελίας: 2522023480

Kodikas_Prosotsanis_02

Αποκτήστε το Βιβλίο Σπαράγματα του Κώδικα Προσοτσάνης
Τηλ. παραγγελίας: 2522023480

stamps

Συλλεκτικά γραμματόσημα του Συλλόγου

youtubelogo
κλικ εδώ για video


facebook